احادیثی درباره ی تشویق بر....

                   صلاة التراویح (2۶)  

                   احادیثی درباره ی تشویق 

    بر ادای خوب نماز و بر حذر داشتن از ادای بد آن  

بنده برای تشویق این افراد بر استمرار در ادای خوب نماز و سعی برای بیش تر و بهتر خواندن آن ها و بر حذر داشتن کسانی که نماز تراویح و سایر نمازها را بد می خوانند، بعضی از احادیث صحیح را بیان می دارم:

1ـ از ابوهریره رضی الله عنه روایت شده است: مردی وارد مسجد شد و نماز خواند، پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم در گوشه ای نشسته بود، او نزد پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم آمد و سلام کرد، پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم به او گفت: و علی السلام. نمازت را دوباره بخوان، گویا نماز نخوانده ای. آن مرد رفت و نمازش را خواند، سپس آمد و بر پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم سلام کرد، پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم فرمود: «و علیک السلام»، نمازت را دوباره بخوان، او به پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم گفت: نماز را به من یاد بده، پیامبر ص فرمود: «هر گاه خواستی نماز بخوانی، کامل وضو بگیر، سپس رو به قبله نما وتکبیر بگو، و هر اندازه خواندن قرآن برایت میسر است قرآن بخوان، سپس رکوع کن به گونه ای که در رکوع ثابت بمانی، سپس سرت را بلند کن، تا راست بایستی، سپس سجده کن در سجده ثابت بمانی، سپس سرت را بلند کن تا در نشستن آرام بگیری، سپس سجده کن تا در سجده آرام بگیری، سپس بلند شو تا راست بایستی، و این کا را در تمام نمازت انجام بده».(۱) 

2ـ از ابومسعود بدری رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمود: «نماز هیچ کس تا وقتی که کمرش را در رکوع و سجده راست ننماید، صحیح نمی گردد».(۲)

3ـ از ابوهریره رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمود: «همانا بدترین دزد کسی است که از نمازش دزدی کند»، صحابه عرض کردند: ای رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم! جگونه فرد از نمازش دزدی می کند؟ فرمود: «رکوع و سجده هایش را کامل انجام نمی دهد». (۳) 

4ـ از امیران لشکرهای اسلام؛ عمرو بن العاص؛ خالد بن ولید، شرحبیل بن حسنه و یزید بن ابی سفیان رضی الله عنهم روایت است: «رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم مردی را دید که در حین نماز رکوعش را کامل ادا نمی کرد، گویا در سجده هایش نوک می زد، پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم فرمود: اگر این مرد در این حالت بمیرد بر غیر امت محمد صلی الله علیه و آله وسلم مرده است؛ نمازش را آن طور نوک می زند که گویا کلاغ بر خون نوک می زند. کسی که رکوعش را کامل نمی کند و در سجده هایش نوک می زند مانند گرسنه ایست که یک دانه یا دو دانه خرما می خورد و از گرسنگی او هیچ کم نمی شود».(۴)

5ـ از طلق بن علی رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمود: «الله به نماز فردی که در میان رکوع و سجده ها کمر خویش را راست نمی کند نگاه نخواهد کرد». (۵)

6ـ از عمار بن یاسر رضی الله عنهما روایت است که می فرماید: من از رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم شنیدم که فرمود: «فردی نماز می خواند، در حالی که از نمازش برای او چیزی به جز یک دهم، یک نهم، یک هشتم، یک هفتم، یک ششم، یک پنجم، یک چهارم، یک سوم و یا نصف آن نوشته نمی شود».(۶)

7ـ از عبداللن شخیر روایت است که می فرماید: «نزد پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم آمدم، در حالی که نماز می خواند وزا سینه اش صدایی مانند صدای جوشیدن آب به گوش می رسید، یعنی در نماز گریه می کرد».(۷)

تمام این احادیث شریف با عمومیت و اطلاقشان همه ی نمازها را، خواه فرض باشد یا نفل شب و یا نفل روز، شامل می شود. علما، مردم را در آنچه که مربوط به نماز تراویح است نیز متوجه نموده اند؛ علامه نووی در الاذکار 

(۸) در باب «اذکار صلاه التراویح» می فرماید: چگونگی ادای نماز تراویح مانند بقیه ی نمازها بر همان تفصیل گذشته می باشد: د راین نماز نیز تمام اذکار گذشته مانند دعای استفتاح و بقیه ی اذکار را کامل ادا نماید و تشهد و دعای بعد از آن ودیگر اذکار گذشته را به جای آورد، گرچه این امر ظاهر و واضح است. اما من بدین سبب بر آن تأکید می نمایم که اکثر مردم بنا بر سستی و تنبلی آن اذکار را حذف می کنند. حق ودرست آن است که گذشت و بیان شد.

علامه عامری در اواخر کتاب (بهجه المحافل و بغیه الاماثل فی تلخیص السیر والمعجزات والشمائل) می گوید: «آنچه که توجه و تذکر به آن لازم می باشد، این است که اکثر امامان در نماز تراویح بر این عادت نموده اند که قرائت را کم، ارکان نماز را سبک و اذکار آن را حذف نمایند، در حالی که علما می فرمایند: صفت و چگونگی ادای نماز تراویح را از نظر شروط، باقی آداب وتمام ارکان مانند دعای استفتاح، اذکار، ارکان، دعای بعد از تشهد و دیگر امور مانند سایر نمازها می باشد.

از آن جمله خواندن آیات رحمت است، به گونه ای که به رکوع نروند مگر هنگام خواندن این نوع آیات! آری این سریع خواندن در نماز تراویح باعث شده است امر مهمی از آداب نماز و قرائت را که همان طولانی تر کردن رکعت دوم از رکعت اول و توقف بر آیات مرتبط می باشد، از ست بدهند. علت تمام این ها همان ترک و از بین بردن سنت ها است. امروزه بنا بر عمل اندک به سنت ها، کار به جایی رسیده است که نزد بسیاری از مردم، عمل کننده به سنت، به جهالت متهم گردد. چون با عرف و عمل اکثریت مردم مخالف است و این به خاطر فساد زمانه است.

آری پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم فرموده است: «تا وقتی معروف، منکر و منکر، معروف نگردد قیامت برپا نخواهد شد». پس ای مسلمان! بر تو واجب است که سنت را لازم گرفته و در تلاش باشی. هر کس از تو اطاعت می کند به او نیز دستور دهی تا به سنت عمل نماید تا نجات یافته و سالم بماند، و از نعمت الهی بهره مند گردد. علامه ی بزرگوار ابوعلی فضیل بن عیاض رحمه الله می فرماید: از کاستی طرفداران حق وحشت نکن و از فزونی هلاک شوندگان و گمراهان فریب مخور».

---

 (۱) این حدیث را بخاری 2/191ـ 219ـ 222، 11/31ـ 4 67 و مسلم 2/10ـ 11 و دیگر محدثین روایت نموده اند. 

(۲) این حدیث را ابوداود 1/136، نسائی 1/167، ترمذی 2/51، ابن ماجه 1/24، دارمی 1/304، طحاوی در المشکل 1/80، طیالیسی 1/97، احمد 4/119 و دارقطنی در صفحه ی 133 روایت نموده اند. دارقطنی گفته است که سند آن ثابت و صحیح است. آنچه گفته درست است و اعمش با لفظ حدثنا در روایت طیالیسی این حدیث را روایت نموده است.

 (۳) این حدیث را حاکم 1/229 روایت نموده و صحیح دانسته است. ذهبی نیز با وی موافق است و حدیث ابوقتاده برای وی شاهد است. حدیث دیگری نزد مالک 1/181 از نعمان بن مره روایت شده که سندش صحیح و مرسل است. روایت سومی نزد طیالیسی 1/97 از ابوسعید روایت شده و سیوطی آنرا در کتاب خودش به نام تویر الحوالک صحیح قرار داده است.

 (۴) این حدیث را اجری در الاربعین و بیهقی 2/89 با سند حسن روایت نموده اند و منذری می گوید 1/182 که طبرانی در الکبیر و ابویعلی با سند حسن و ابن خزیمه در کتاب صحیح خویش آن را روایت نموده اند.

 (۵) این حدیث را امام احمد 4/22، طبرانی در الکبیر و ضیاء مقدسی در المختاره 37/2 با سند صحیح روایت کرده اند و درالمسند نیز برای آن شاهدی وجود دارد 2/525 و رجال آن حدیث ثقه اند. حافظ عراقی در تخریج الاحیاء 1/132 آن را صحیح قرار داده و منذری می گوید: 1/183 سند آن نیک است.

 (۶) این حدیث را ابوداوود 1/127، بیهقی 2/281، احمد 4/319ـ 321 با دو سند که یکی از آنها را عراقی صحیح دانسته است، روایت نموده اند و ابن حبان در کتاب صحیح خویش چنان که در الترغیب 1/184 آمد روایت کرده است.

 (۷) این حدیث را ابوداوود 1/143، نسائی 1/179، بیهقی 2/251، احمد 4/25ـ 26 با اسنادی صحیح بر شرط مسلم روایت نموده اند. ابن خزیمه و ابن حبان در کتب صحیحشان چنان که در الترغیب والترهیب شماره ی 545 آمده است روایت کرده اند.

(۸) الاذکار بشرح ابن علان 4/297.